Ev
Doğu Antarktika buzu düşünülenden daha dengesiz: Deniz seviyeleri keskin bir şekilde yükselebilir
Doğu Antarktika Buz Levhası – açık ara dünyadaki en büyük buz kütlesi – uzun süredir sabit kabul ediliyor. Ama bu değişiyor. Araştırmacılar tahminlerde ellerini deniyorlar.
Araştırmacılar, Doğu Antarktika’daki Victoria Land’deki Mawson Buzulu’na bakıyor.dpa/fwt/Richard Jones
Doğu Antarktika Buz Levhası uzun süredir düşünülenden daha az kararlı. Bir araştırmaya göre, eğer insanlık küresel ısınmayı maksimum iki santigrat derece ile sınırlarsa, dünyanın açık ara en büyüğü olan bu buz kütlesi sadece biraz eriyecek ve deniz seviyesi yarım metreden daha az yükselecektir. 2500 yılına kadar.
Bununla birlikte, Durham Üniversitesi’nden Chris Stokes liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibinin Nature bilimsel dergisinde yazdığı gibi, dünya daha fazla ısınırsa deniz seviyesi birkaç metre yükselebilir.
Grönland buzu eridi: deniz seviyesi 1,2 santimetre yükseldi
Bilim adamları, Doğu Antarktika’nın deniz seviyesini 52 metre yükseltmeye yetecek kadar buz içerdiğini söyledi. Karşılaştırma için: Çok daha küçük olan Batı Antarktika buz tabakası, tamamen erimesi durumunda deniz seviyesini “yalnızca” beş metre kadar yükseltebilir. 1992’den 2017’ye kadar Batı Antarktika, deniz seviyesindeki altı milimetrelik artışa eşdeğer 2000 gigaton buz kaybetti. Bunun başlıca nedeni sıcak okyanus akıntılarıdır. Bir gigaton, bir milyar tona eşittir.
Üç milyon yıl geriye bakın
Stokes’un ekibi şimdi buz tabakasının son milyonlarca yıldaki davranışını analiz etti ve bu bulgulardan gelecek için tahminler çıkardı – her biri sera gazı emisyonları için farklı senaryolara bağlı. Buna göre, atmosferdeki sera gazı karbondioksit (CO₂) konsantrasyonları en son yaklaşık üç milyon yıl önce bugünküne benzer bir seviyede, yani 400 ppm’in (parts per milyon partikül) üzerindeydi. Sıcaklıklar bugüne göre iki ila dört santigrat derece daha yüksekti – yaklaşık olarak bu yüzyılın sonu için tahmin edilen kadar yüksek. Ancak deniz seviyesi bugünkünden 10 ila 25 metre daha yüksekti. Deniz tabanının tortu analizleri, Doğu Antarktika’nın da o sırada denizin birkaç metre yükselmesine katkıda bulunduğunu gösteriyor.
Deniz seviyeleri 2100 yılına kadar bir metreden fazla yükselebilir
400.000 yıl önce, bir ila iki derecelik küresel ısınmanın ardından, buz tabakası muhtemelen yaklaşık 700 kilometre geri çekildi ve bu da deniz seviyelerinin üç ila dört metre yükselmesine neden oldu. Karşılaştırma için: Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, ortalama küresel sıcaklık sanayileşmenin başlangıcından bu yana yaklaşık 1,1 derece arttı.
Hafif ısınmaya bile hassas tepki
Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden ortak yazar Nerilie Abram, “Geçmişten alınan temel ders, Doğu Antarktika Buz Levhasının nispeten mütevazı ısınmaya bile çok duyarlı olduğudur.” Dedi. Ekip, mevcut anlayışın, buz tabakasının hangi eşik değerlerinde stabilitesini kaybedeceğini tahmin etmek için yeterli olmadığını kabul ediyor. Ancak küresel ısınmayı iki derecenin altında tutmayı başarırsak, Doğu Antarktika Buz Tabakasının neden olduğu deniz seviyesi artışı önümüzdeki yüzyıllarda bir metrenin oldukça altında kalacak. (dpa/fwt)
Doğu Antarktika buzu düşünülenden daha dengesiz: Deniz seviyeleri keskin bir şekilde yükselebilir
Doğu Antarktika Buz Levhası – açık ara dünyadaki en büyük buz kütlesi – uzun süredir sabit kabul ediliyor. Ama bu değişiyor. Araştırmacılar tahminlerde ellerini deniyorlar.
Araştırmacılar, Doğu Antarktika’daki Victoria Land’deki Mawson Buzulu’na bakıyor.dpa/fwt/Richard Jones
Doğu Antarktika Buz Levhası uzun süredir düşünülenden daha az kararlı. Bir araştırmaya göre, eğer insanlık küresel ısınmayı maksimum iki santigrat derece ile sınırlarsa, dünyanın açık ara en büyüğü olan bu buz kütlesi sadece biraz eriyecek ve deniz seviyesi yarım metreden daha az yükselecektir. 2500 yılına kadar.
Bununla birlikte, Durham Üniversitesi’nden Chris Stokes liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibinin Nature bilimsel dergisinde yazdığı gibi, dünya daha fazla ısınırsa deniz seviyesi birkaç metre yükselebilir.
Grönland buzu eridi: deniz seviyesi 1,2 santimetre yükseldi
Bilim adamları, Doğu Antarktika’nın deniz seviyesini 52 metre yükseltmeye yetecek kadar buz içerdiğini söyledi. Karşılaştırma için: Çok daha küçük olan Batı Antarktika buz tabakası, tamamen erimesi durumunda deniz seviyesini “yalnızca” beş metre kadar yükseltebilir. 1992’den 2017’ye kadar Batı Antarktika, deniz seviyesindeki altı milimetrelik artışa eşdeğer 2000 gigaton buz kaybetti. Bunun başlıca nedeni sıcak okyanus akıntılarıdır. Bir gigaton, bir milyar tona eşittir.
Üç milyon yıl geriye bakın
Stokes’un ekibi şimdi buz tabakasının son milyonlarca yıldaki davranışını analiz etti ve bu bulgulardan gelecek için tahminler çıkardı – her biri sera gazı emisyonları için farklı senaryolara bağlı. Buna göre, atmosferdeki sera gazı karbondioksit (CO₂) konsantrasyonları en son yaklaşık üç milyon yıl önce bugünküne benzer bir seviyede, yani 400 ppm’in (parts per milyon partikül) üzerindeydi. Sıcaklıklar bugüne göre iki ila dört santigrat derece daha yüksekti – yaklaşık olarak bu yüzyılın sonu için tahmin edilen kadar yüksek. Ancak deniz seviyesi bugünkünden 10 ila 25 metre daha yüksekti. Deniz tabanının tortu analizleri, Doğu Antarktika’nın da o sırada denizin birkaç metre yükselmesine katkıda bulunduğunu gösteriyor.
Deniz seviyeleri 2100 yılına kadar bir metreden fazla yükselebilir
400.000 yıl önce, bir ila iki derecelik küresel ısınmanın ardından, buz tabakası muhtemelen yaklaşık 700 kilometre geri çekildi ve bu da deniz seviyelerinin üç ila dört metre yükselmesine neden oldu. Karşılaştırma için: Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, ortalama küresel sıcaklık sanayileşmenin başlangıcından bu yana yaklaşık 1,1 derece arttı.
Hafif ısınmaya bile hassas tepki
Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden ortak yazar Nerilie Abram, “Geçmişten alınan temel ders, Doğu Antarktika Buz Levhasının nispeten mütevazı ısınmaya bile çok duyarlı olduğudur.” Dedi. Ekip, mevcut anlayışın, buz tabakasının hangi eşik değerlerinde stabilitesini kaybedeceğini tahmin etmek için yeterli olmadığını kabul ediyor. Ancak küresel ısınmayı iki derecenin altında tutmayı başarırsak, Doğu Antarktika Buz Tabakasının neden olduğu deniz seviyesi artışı önümüzdeki yüzyıllarda bir metrenin oldukça altında kalacak. (dpa/fwt)
Konuyu görünce baya ilgimi çekti çünkü hem coğrafya hem de bilimsel araştırmalar açısından çok kritik bir mesele. Ben de lise öğrencisi gözüyle, olabildiğince basit ama derin gidelim istedim. Önce bazı terimlerin üstünden geçelim, sonra adım adım neler olup bittiğini akış şeması mantığında kuralım.
